Een heerlijke dorstlesser na een inspanning in de lente of de zomer. Je bent gaan wandelen in de Weerter bossen en dan is niet zo lekker als een verfrissend witbier, “Doe maar een Gruyter Weissen!” hoor ik de gasten al zeggen.

Laten we direct maar met de deur in huis vallen, een witbier en een weissen zijn niet hetzelfde, maar is wat is nu het verschil tussen witbier en een weizen? Tussen weissen en witbier zitten enkele, twee…, overeenkomsten maar ook een paar wezenlijke verschillen. Bij beide bieren wordt er gebruik gemaakt van tarwe, de bieren hebben ongeveer dezelfde kleur. Zoals de naam al doet vermoeden komt een weizen van onze Oosterburen en het witbier is een bierstijl van onze zuiderburen.

Duitse weizen

Als we aan een Duitser uitleggen dat Belgisch witbier gemaakt wordt met tarwe zeg je: “Belgisches Weißbier wird mit Weizen gebraut”. Je ziet hier dus al duidelijk dat witbier vertaald wordt door “Weißbier” en de vertaling voor tarwe is iets minder duidelijk maar dit is “Weizen”.

Weizenbier moet minimaal 50 procent tarwemout bevatten, dit geeft de typische volle en vaste schuimkraag aan de Duitse Weizenbieren. Aangezien er in Duitsland nog steeds gebrouwen wordt via het Reinheitsgebot mag bier geen andere grondstoffen bevatten dan de gebruikte graansoorten, water, hop en gist. De typische en zeer herkenbare kleur is bleekgeel tot blond en is troebel. De Weizenbieren hebben een frisse, lichtzurige en volmondige smaak.

Toch is een Weizenbier niet altijd te herkennen aan zijn kleur, gelukkig helpt het glaswerk hier vaak wel een handje bij. Toch zijn er meerdere soorten Weizenbier:

Hefeweizen

Een bovengistend, ongefilterd tarwebier met een opvallend troebele verschijning. Eigenlijk enkel verkrijgbaar op fles. De Duitse Hefeweizen is meestal vrij zoet en fruitig en heeft een volle body. De typische smaak wordt veroorzaakt door de gist (Hefe). De smaak is iets kruidig, denk hierbij aan kruidnagel, deze vindt zijn oorsprong door de fenolen die door de gist geproduceerd worden.

Dunkelweizen

Een bovengistend tarwebier waar tijdens het brouwen gebruik wordt gemaakt van caramouten. Hierdoor ontstaat de donkerdere kleur, en gaat de smaak meer richting karamel, chocolade en zoethout. De Dunkelweizen is rijker van smaak dan de gewone Weizen. In de geur herken je een duidelijke kruidnagelgeur, maar meestal ook de geur van banaan of bubblegum.

De kleur van een Dunkelweizen kan gaan van koperachtig tot donkerbruin. De helderheid is afhankelijk van de vermenging van de gist die in de fles aanwezig is, het bier kan dus helder zijn of tweeschijn. Tweeschijn is een aanduiding van de helderheid van bier, als een bier tweeschijn is dan is het bier net niet helder. Het is dus nog een beetje troebel.

Kristallweizen

De Kristallweizen is de heldere variant van het weizenbier. De helderheid van dit weizenbier komt door het filteren van een Hefeweizen, de Kristallweizen is zoals zijn naam ook al doet vermoeden de lichtst gekleurde van de weizenbieren. De Kristallweizen is licht blond van kleur.

Weizenbock

De bierstijl bock vindt zijn origine ook in Duitsland, al is dit een verhaal voor een andere keer. De Weizenbock is een typisch Duits speciaal donker tarwebier. Net zoals de Dunkelweizen kenmerkt de Weizenbock zich ook door de koperachtige tot donkerbruine kleur, de troebelheid is afhankelijk van de schenkwijze. Schenk je het gistdepot mee dan is het een troebelbier, ben je wat voorzichtiger dan zie je een duidelijke tweeschijn in het bier.

De smaak en geur van de Weizenbock zijn vaak goed in balans met elkaar, moutig, zoetig met een karamelachtige bitterheid. Relatief laag in zijn bitterheid maar mooi rijk aan de bockachtige tonen die wordt getypeerd door de mooie volle smaak van tarwemout. Deze wordt versterkt door het gebruik van Münchener- en/of Viennamout. De nasmaak is in lijn met de smaak van het bier.

Een Weizen(doppel)bock is in feite een zwaarder variant van een Dunkelweizen.

Belgisch witbier

Veelal wordt er gezegd dat witbier, witbier heet omdat het een licht gele tot bijna witte kleur heeft. Net zoals de kleur van bijna alle Nederlandse woonkamers, gebroken wit. Echter de meest aannemelijke theorie is dat het “wit” gedeelte van witbier een verbastering is van het Oudnederlandse woord “weit” dat tarwe betekend.

Witbier wordt gebrouwen met onder andere ongemoute tarwe, dit betekent dat deze granen niet langs de mouterij gaan. Waar bij het Duitse weizenbier geen andere ingrediënten toegevoegd mogen worden mag dit bij het brouwen van witbier wel. Vaak gebruikte ingrediënten voor het brouwen van witbier zijn koriander en sinaasappelschillen.

Een typisch recept voor witbier bevat tussen de 30% en de 40% ongemoute tarwe, en daarnaast gemoute gerst. De smaak is zoetzurig en kruidig te noemen, het troebele Belgische witbier bevat minder tarwe dan de Duitse weizenbieren.

Het verschil

Om het even samen te vatten, we zien eigenlijk twee wezenlijke verschillen tussen weizenbieren en witbieren. De afkomst, Weizenbier is Duits en Witbier is Belgisch. Het recept, Weizenbier bevat meer tarwemout en -gist, en wordt gebrouwen volgens het Reinheitsgebot. In witbier wordt minder tarwemout gebruikt en moge andere ingrediënten worden toegevoegd.

Nu maken die Duitsers het er ook niet makkelijker op door veel Duitse Weizenbieren te schrijven als Weißbier. Wat letterlijk vertaald naar het Nederlands witbier is… maar ondanks deze onlogische benaming bedoelen ze met Weißbier toch echt een weizenbier.

Proef verstandig en drink met mate, Proost en geniet!

Op veel menukaarten staat tegenwoordig wel een seizoensbier, een bier van ’t seizoen. Wat dit betekent is natuurlijk vrij logisch, een speciaal bier dat past bij het jaargetijde of een bier dat specifiek gebrouwen is voor een jaargetijde.

Maar als er Saison op de kaart staat wil dit niet zeggen dat er een spellingsfout op de kaart staat, de saison is een bierstijl, ook wel Farmhouse Ale genoemd. De Franse naam voor dit bier heeft er wel mee te maken dat deze verwarring bestaat, het woord saison betekent namelijk seizoen in het Frans. De saison was in oorsprong ook een seizoensbier door boeren in de winter werd gebrouwen, zodat deze tijdens de zomer maanden op het land gedronken kon worden.

De saison is een bier van hoge gisting en is blond tot amberkleurig. Het alcoholpercentage van een saison ligt tussen de 5,5% tot 7%. Kenmerkend voor deze bierstijl is het kruidige, citrusachtige karakter in combinatie met een droge afdronk. Dat deze bierstijl ontstaan is bij de boeren is terug te vinden in de geur, aroma’s van geit, leer, paard en veestal zijn niet vreemd. De smaak van de saison is bitter, zoet en soms iets zurigs.

Seizoensbier

Om het dan toch te hebben over seizoensbier, en ja je leest het goed! Bier van het seizoen, de meest bekende uitvoering van dit bier moet toch wel de Herfstbock zijn. In vele vormen te verkrijgen en een speciaal bier waar vele gasten reikhalzend naar uitkijken, waaronder ikzelf!

Maar hoe is de term seizoensbier nu daadwerkelijk ontstaan? Het antwoord op deze vraag is niet enkel te herleiden naar het weer en het jaargetijde, maar heeft vooral een historische achtergrond. Door de ontwikkeling van onze technologieën is het mogelijk om doorheen het hele jaar te brouwen, waar dit vroeger enkel mogelijk was om in de winterse maanden bier te brouwen. Vroeger bepaalde de omgevingstemperatuur namelijk of het brouwsel een succes zou worden.

De activatie van de gist is afhankelijk van de temperatuur van de omgeving. Als het te koud is gaat de gist rusten, word de temperatuur te hoog dan worden de gistcellen lui en traag en zetten ze suiker minder snel om in koolzuur en alcohol. Hierdoor kunnen er sneller afwijkingen en ongewenste smaken in het bier ontstaan. Hierdoor was het vroeger niet mogelijk om in de zomer te brouwen en in sommige landen zelfs verboden om dit tussen 24 april (Sint-Joris) en 24 september (Sint-Michiel) te doen.

Zoals eerder al gezegd heeft de technologie de seizoenen in gehaald hierdoor kan men het gehele jaar door brouwen. Toch zijn er nog steeds vele seizoenbieren die de jaargetijde trouw volgen. Deze zijn onder te verdelen in vier groepen, de seizoenen!

De lente

Strevend naar mooie dagen vol zon, en de koele avonden vraagt de lente om een lichtvoetig en vrolijk bier. De iets minder bekende variant van de herfstbock is hier een goed voorbeeld van, De Lentebok. Ook een session IPA of een witbier komen uitstekend tot hun recht in de vroege lentezon!

De zomer

De zomer is het seizoen van de witbieren, een mooi hoog glas, een volle schuimkraag pronkend op een licht troebel witgeel gekleurd bier. Een uitzicht dat op menig terras in de zomer te aanschouwen is, echter is de saison historisch gezien een typisch zomers bier! In de afgelopen jaren hebben wij in de zomer natuurlijk ook de Radler op het terras zien binnenkomen. Een typisch zomers drankje, maar het is officieel geen bier.

De herfst

Zoals al eerder genoemd misschien wel het meest bekende seizoensbier, en waarschijnlijk het bier waar de meeste gasten naar uitkijken om deze weer te zien verschijnen op fles of op de tap! De Herfstbok is het biertje voor in de herfst, kan eigenlijk ook niet anders want het seizoen is onderdeel van de naam! De geschiedenis achter de herfstbok is groot, het is dan ook beter gezegd een lange en smakelijke traditie. Dit robijnrode tot donkerbruine bier heeft een bitterzoet en warm karakter. Een ideaal seizoensbier om de gure nattigheid van de herfst te doen vergeten!

De winter

In de winter kunnen we wel zeggen dat we af en toe een warme knuffel kunnen gebruiken, het gebrek aan zonnestralen en de kortere dagen zorgen ervoor dat de gezelligheid en warmte vaak binnenshuis gezocht moet worden. Hier staat in de winter dus ook een voluptueus bier voor klaar. Rijke hartige smaken van chocolade, koffie en karamel gaan vaak gepaard met een hoger alcoholpercentage. Het voelt als een knuffel van binnenuit! En wie kan niet af en toe een goede knuffelen gebruiken!

Tegenwoordig

In de recente jaren zie je micro-, kleine- en grote brouwerijen in spelen op de wisselingen van de seizoenen. De ene brouwerij pakt het wat traditioneler aan met de lentebok, witbier, Herfstbok en een winterbier. Waar sommige brouwerijen kiezen voor een bier dat past bij iedere maand van het jaar. Het moge duidelijk zijn dat wij voorlopig nog genoeg bieren hebben waar wij van kunnen genieten!

Op regelmatige basis krijgen wij het antwoord “Doe mij maar een biertje!” op de vraag wat wenst u te drinken? De vraag is door dit antwoord nog niet beantwoord, natuurlijk zijn wij al beter op de hoogte van wat de gast wil gaan drinken. Is de gast opzoek naar een lekker verfrissend pilsje een dorstlessende radler of een heerlijk speciaal bier?

Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen een pilsener, een dubbel of een tripel? Waardoor is een pilsener wel altijd bier, maar niet alles wat onder de term bier valt pilsener is? Welke soorten bier zijn er nu eigenlijk, er zijn miljoenen verschillende soorten bier allemaal gebrouwen uit 4 basiselementen. De 4 basiselementen van bier zijn: water, graan, hop en gist. Deze zijn onder te verdelen in 3 vergistingstechnieken.

Bovengistend bieren

Ook wel bieren van hoge gisting genoemd, deze bieren vergisten bij een temperatuur tussen de 15˚C en 21˚C Bij deze hogere temperaturen zorgt de gist voor meer esters. Hierdoor zijn er in bovengistende bieren vaker fruitige of kruidigere aroma’s te herkennen. Zoals de naam al doet vermoeden drijft de gist boven op de vloeistof tijdens het vergistingsproces.

Enkele voorbeelden van bovengistende bieren: Witbier, weissenbier, blond, trappist, stout, IPA, dubbel bier, tripel bier, quadrupel, saison, amber, barley wine, en porter.

Ondergistend bieren

Voor sommige bekend onder de term bieren van lage gisting. Er mag gesproken worden van ondergistende bieren zodra de giststammen hun werk doen tussen een temperatuur van 8˚C en 12˚C. Tijdens dit proces zakt de gist naar de bodem van de gistkuip. Door de lagere temperatuur tijdens de vergisting komen er minder fruitige smaken en aroma’s vrij. In ondergistende bieren komt de smaak vooral voort uit de gebruikte hop- en moutsoorten.

Enkele voorbeelden van ondergistende bieren: Bo(c)kbier, pils, en bruin bier

Spontaan gistende bieren

Bieren van spontane gisting worden na het koken aan de open lucht blootgesteld. In deze open lucht zweven wilde gisten vrij rond, deze gisten nestelen zich in de vloeistof en hierdoor komt de vergisting op gang. Bij sommige bieren van deze categorie gaat de gisting nog door op de fles. Deze bieren zijn altijd zurig en zeer complex van smaak.

Enkele voorbeelden van deze bieren zijn: Lambiek, kriek, en geuze.

Wat is jouw favoriete bier of zijn er bieren waar je naar benieuwd bent? Blijf onze website en social media kanalen in de gaten houden voor de nieuwe “De Gruyter vertelt!”

Een geslaagde deelname aan de laatste editie van de Beer & Hepkes Preuvereej georganiseerd door Buitengewoon tafelen. Werd door ons en de gasten goed ontvangen, een zonovergoten dag met culinaire verrassingen en bijpassende bieren doorheen de Weerter binnenstad en horeca.

Wij hebben gekozen voor de Betty Ford van Brouwerij Wilderen, een Belgian red ale vernoemd naar de First Lady van de 38ste president van de Verenigde Staten. Dit werd in de Verenigde Staten niet heel erg goed ontvangen, aangezien Betty Ford zelf verslaafd was aan alcohol en na haar verslaving een eigen afkickkliniek geopend heeft.

Aangezien dit Belgische bier zijn achtergrond in Amerika vindt hebben we dit met het gerecht natuurlijk ook doorgevoerd. Wij hebben als begeleidend gerecht een mini cheeseburger en een mini caesar salade geserveerd.