Een heerlijke dorstlesser na een inspanning in de lente of de zomer. Je bent gaan wandelen in de Weerter bossen en dan is niet zo lekker als een verfrissend witbier, “Doe maar een Gruyter Weissen!” hoor ik de gasten al zeggen.

Laten we direct maar met de deur in huis vallen, een witbier en een weissen zijn niet hetzelfde, maar is wat is nu het verschil tussen witbier en een weizen? Tussen weissen en witbier zitten enkele, twee…, overeenkomsten maar ook een paar wezenlijke verschillen. Bij beide bieren wordt er gebruik gemaakt van tarwe, de bieren hebben ongeveer dezelfde kleur. Zoals de naam al doet vermoeden komt een weizen van onze Oosterburen en het witbier is een bierstijl van onze zuiderburen.

Duitse weizen

Als we aan een Duitser uitleggen dat Belgisch witbier gemaakt wordt met tarwe zeg je: “Belgisches Weißbier wird mit Weizen gebraut”. Je ziet hier dus al duidelijk dat witbier vertaald wordt door “Weißbier” en de vertaling voor tarwe is iets minder duidelijk maar dit is “Weizen”.

Weizenbier moet minimaal 50 procent tarwemout bevatten, dit geeft de typische volle en vaste schuimkraag aan de Duitse Weizenbieren. Aangezien er in Duitsland nog steeds gebrouwen wordt via het Reinheitsgebot mag bier geen andere grondstoffen bevatten dan de gebruikte graansoorten, water, hop en gist. De typische en zeer herkenbare kleur is bleekgeel tot blond en is troebel. De Weizenbieren hebben een frisse, lichtzurige en volmondige smaak.

Toch is een Weizenbier niet altijd te herkennen aan zijn kleur, gelukkig helpt het glaswerk hier vaak wel een handje bij. Toch zijn er meerdere soorten Weizenbier:

Hefeweizen

Een bovengistend, ongefilterd tarwebier met een opvallend troebele verschijning. Eigenlijk enkel verkrijgbaar op fles. De Duitse Hefeweizen is meestal vrij zoet en fruitig en heeft een volle body. De typische smaak wordt veroorzaakt door de gist (Hefe). De smaak is iets kruidig, denk hierbij aan kruidnagel, deze vindt zijn oorsprong door de fenolen die door de gist geproduceerd worden.

Dunkelweizen

Een bovengistend tarwebier waar tijdens het brouwen gebruik wordt gemaakt van caramouten. Hierdoor ontstaat de donkerdere kleur, en gaat de smaak meer richting karamel, chocolade en zoethout. De Dunkelweizen is rijker van smaak dan de gewone Weizen. In de geur herken je een duidelijke kruidnagelgeur, maar meestal ook de geur van banaan of bubblegum.

De kleur van een Dunkelweizen kan gaan van koperachtig tot donkerbruin. De helderheid is afhankelijk van de vermenging van de gist die in de fles aanwezig is, het bier kan dus helder zijn of tweeschijn. Tweeschijn is een aanduiding van de helderheid van bier, als een bier tweeschijn is dan is het bier net niet helder. Het is dus nog een beetje troebel.

Kristallweizen

De Kristallweizen is de heldere variant van het weizenbier. De helderheid van dit weizenbier komt door het filteren van een Hefeweizen, de Kristallweizen is zoals zijn naam ook al doet vermoeden de lichtst gekleurde van de weizenbieren. De Kristallweizen is licht blond van kleur.

Weizenbock

De bierstijl bock vindt zijn origine ook in Duitsland, al is dit een verhaal voor een andere keer. De Weizenbock is een typisch Duits speciaal donker tarwebier. Net zoals de Dunkelweizen kenmerkt de Weizenbock zich ook door de koperachtige tot donkerbruine kleur, de troebelheid is afhankelijk van de schenkwijze. Schenk je het gistdepot mee dan is het een troebelbier, ben je wat voorzichtiger dan zie je een duidelijke tweeschijn in het bier.

De smaak en geur van de Weizenbock zijn vaak goed in balans met elkaar, moutig, zoetig met een karamelachtige bitterheid. Relatief laag in zijn bitterheid maar mooi rijk aan de bockachtige tonen die wordt getypeerd door de mooie volle smaak van tarwemout. Deze wordt versterkt door het gebruik van Münchener- en/of Viennamout. De nasmaak is in lijn met de smaak van het bier.

Een Weizen(doppel)bock is in feite een zwaarder variant van een Dunkelweizen.

Belgisch witbier

Veelal wordt er gezegd dat witbier, witbier heet omdat het een licht gele tot bijna witte kleur heeft. Net zoals de kleur van bijna alle Nederlandse woonkamers, gebroken wit. Echter de meest aannemelijke theorie is dat het “wit” gedeelte van witbier een verbastering is van het Oudnederlandse woord “weit” dat tarwe betekend.

Witbier wordt gebrouwen met onder andere ongemoute tarwe, dit betekent dat deze granen niet langs de mouterij gaan. Waar bij het Duitse weizenbier geen andere ingrediënten toegevoegd mogen worden mag dit bij het brouwen van witbier wel. Vaak gebruikte ingrediënten voor het brouwen van witbier zijn koriander en sinaasappelschillen.

Een typisch recept voor witbier bevat tussen de 30% en de 40% ongemoute tarwe, en daarnaast gemoute gerst. De smaak is zoetzurig en kruidig te noemen, het troebele Belgische witbier bevat minder tarwe dan de Duitse weizenbieren.

Het verschil

Om het even samen te vatten, we zien eigenlijk twee wezenlijke verschillen tussen weizenbieren en witbieren. De afkomst, Weizenbier is Duits en Witbier is Belgisch. Het recept, Weizenbier bevat meer tarwemout en -gist, en wordt gebrouwen volgens het Reinheitsgebot. In witbier wordt minder tarwemout gebruikt en moge andere ingrediënten worden toegevoegd.

Nu maken die Duitsers het er ook niet makkelijker op door veel Duitse Weizenbieren te schrijven als Weißbier. Wat letterlijk vertaald naar het Nederlands witbier is… maar ondanks deze onlogische benaming bedoelen ze met Weißbier toch echt een weizenbier.

Proef verstandig en drink met mate, Proost en geniet!